Reisverhaal (De randgebieden deel 3), 2007, Atlas
Op zoek naar maagdelijke jungle, orang-oetans en nomadische Punan trekt Kees Ruys over de Kapuasrivier tot in het diepe binnenland van Kalimantan. Naast een portret van zijn toneelspelende grootvader die zich op een van zijn Indische tournees met ‘een Dajakschen bediende’ heeft laten fotograferen, draagt hij het negentiende-eeuwse meesterwerk In Centraal Borneo met zich mee, een reisverslag van de Nederlandse arts Anton Willem Nieuwenhuis, die het toen nog nauwelijks in kaart gebrachte eiland in 1896-1897 als eerste westerling wist te doorkruisen.
Het enige waarover Nieuwenhuis zich weinig zorgen hoefde te maken, waren koppensnellers; de voornaamste Dayak-stamhoofden hadden kort voor zijn komst een verdrag gesloten dat voorgoed een eind moest maken aan het eeuwenoude ritueel.
De overeenkomst zou ruim honderd jaar standhouden. Terwijl Ruys in de laatste resten tropisch regenwoud van Borneo een romantische droom najaagt, verlaten elders op het eiland duizenden in trance gebrachte Dayaks hun stadswoningen en langhuizen voor een veldtocht tegen gemigreerde Madurezen, die zou resulteren in een van de wreedste en meest bizarre episoden uit de moderne geschiedenis.
De voorouderlanden is een rijk gedocumenteerd en even meeslepend als hilarisch relaas van een reis door een wankelende Indonesische provincie.
Recensies
Marianne Wilschut in Onze Wereld:
‘“Kijk, dit is je grootvader in Indië,” zei de vader van Ruys tegen hem, als kleine jongen. “En deze kleine man is een rasechte Dajakker.” “Wat is een Dajakker?” vroeg Ruys. “Een koppensneller, jongen.” Die koppensnellers bleven Ruys intrigeren. Veertig jaar later reist hij samen met een vriend door Kalimantan op zoek naar het verhaal achter de koppensnellers. […] Dat Ruys een ervaren Indonesië-ganger is, valt goed te merken in zijn vele, vaak droogkomische bespiegelingen over de Indonesische way of life. Ondanks zijn bereisdheid is Ruys de verwondering en soms ook ergernis van de gemiddelde Europeaan die in een arm land met een andere cultuur reist, niet kwijtgeraakt. En dat kan herkenbare observaties opleveren. De voorouderlanden is een ideaal reisboek: goed gedocumenteerd, met levendige observaties, prikkelend en meeslepend.’
Reisboeken.be:
‘Een meeslepend reisverslag van Ruys’ tochten door de binnenlanden van Kalimantan. Boeiend geschreven, met soms een hilarische ondertoon.’
Patrick vanden Berghe in Leesideeën Offline:
‘In De voorouderlanden neemt Ruys ons mee naar Kalimantan, door de aanwezigheid van tropisch regenwoud en diverse inheemse stammen nog steeds een van de fascinerendste plaatsen ter wereld. […] Ruys reist een van de grote rivieren af, in het bijzijn van zijn wat cynische vriend Arthur en enkele plaatselijke gidsen. Het toeval wil dat net in die periode duizenden Dayaks zich opmaken voor een moderne expeditie tegen de vele immigranten op Borneo. Omdat deze confrontatie, met heel wat doden, door de Indonesische autoriteiten vakkundig uit het nieuws werd geweerd, is Ruys’ boek een klein unicum. Zoals ook in de vorige delen van De randgebieden weet Ruys zijn eigen reiservaringen te kruiden met stukken uit de geschiedenis en literatuur. Hij doet verslag van zijn vele ontmoetingen, verwijst naar vorige Indonesische ervaringen en laat zijn gedachten de vrije loop. Het resultaat is een aangename mix van documentaire en reisverslag.’
C.M. Manni voor NBD Biblion:
‘Na eerdere goed ontvangen boeken met reisverhalen komt de auteur nu met een uitgebreid verslag van een trektocht door de Indonesische provincie Kalimantan. Hij werd hierbij geïnspireerd door een reisverslag van de Nederlandse arts Nieuwenhuis, die Borneo als eerste westerling eind 19e eeuw wist te doorkruisen. Een boeiend relaas […] waarin de auteur rijkelijk citeert uit het reisverslag van Nieuwenhuis. Een boek dat Indonesiëliefhebbers een slapeloze (lees)nacht zal bezorgen. In de laatste hoofdstukken bijzondere aandacht voor de actuele problemen van het verdwijnende regenwoud en de gevolgen die dit met name voor de orang-oetans heeft.’
Jill Stolk in Den Haag Centraal:
‘In het zojuist verschenen De voorouderlanden. Reizen door Kalimantan laat Ruys zich inspireren door zijn grootvader, de acteur Cor Ruys, die tussen 1912 en 1937 vele succesvolle tournees door het toenmalige Nederlands-Indië maakte. […] Het reisverhaal heeft een onthaastende werking. Er is ruimte genoeg om voor de lezer om zelf als het ware in het gebeuren plaats te nemen en mee te reizen. Humor is een sterke begeleider in dit overdadig gedocumenteerde werk.’
Yvonne Janssens van Landschap reisboekhandel in Breda:
‘Na de eerste schrik over het formaat heb ik dit boek in één ruk uitgelezen. […] Wat het boek speciaal maakt, is dat Kees Ruys de huidige problematiek van de Indonesische archipel goed onderbouwd in zijn verhaal verwerkt: het verdwijnen van het regenwoud, de transmigratie van Madurezen naar het eiland, wat leidt tot spanningen tussen de etnische bevolking en de nieuwkomers, en het verdwijnen van de traditionele Dayak-cultuur. Het boek is vlot en humoristisch geschreven en leest als een grote jongens-avonturenroman. Een aanrader voor reizigers, ieder die geïnteresseerd is in Indonesië en iedereen die een goed boek wil lezen.’